Hoe wordt het rantsoen van een melkkoe verteerd in de 4 magen?

Het spijsverteringsstelsel van een koe ziet er anders uit dan die van de mens. Dit komt door dat koeien herbivoren zijn, namelijk echte planteneters. De koe heeft vier magen, de pens, de netmaag, de boekmaag en de lebmaag. De pens, netmaag en boekmaag zijn verantwoordelijk voor het ‘voorverteren’ van het voedsel. De lebmaag is vergelijkbaar met de maag van de mens.

Niet alleen voor gras maar ook voor andere groene planten geldt dat de celwanden rijk zijn aan cellulose. Celwanden geven stevigheid aan het gewas maar zijn bijvoorbeeld voor de mens onverteerbaar. Doordat gras en andere groene planten in verschillende magen worden verteerd en door het herkauwen, kan de koe de celwanden opbreken en kan zij gebruik maken van de voedingsstoffen.

PENS

De pens is de eerste maag waar het voedsel in terecht komt via de slokdarm van de koe. Wanneer een koe vreet, kauwt zij nauwelijks op het voedsel voordat ze het doorgeslikt. De omvang van de pens is zeer groot (Afbeelding 1).

Afbeelding 1: Voedsel via de slokdarm naar de pens.

Om de benodigde voedingsstoffen uit het gras te kunnen halen worden er door de bacteriën in de pens de celwanden afgebroken. Bij de afbraak van de celwanden komt glucose vrij, dit wordt door de bacteriën zelf gebruikt als energiebron om vetzuren en eiwitten te kunnen maken die de koe kan opnemen. Wanneer de koe voldoende heeft gevreten en de pens is vol, komt het voedsel terug in de bek van de koe (Afbeelding 2). Meer weten over de pens of pensverzuring? Klik dan hier.

Afbeelding 2: Het voedsel gaat via de slokdarm naar de bek van de koe. 

HERKAUWEN

Het gras wordt vervolgens door de koe opgeboert, het gras komt in kleinere deeltjes terug in de bek van de koe (Abeelding 2). De koe gaat het gras nu herkauwen en zal het vervolgens opnieuw doorslikken (Afbeelding 3).
 

Afbeelding 3: Na herkauwen komt het voedsel weer in de pens.

NETMAAG

Het voedsel dat de koe heeft herkauwd en opnieuw doorgeslikt gaat vervolgens van de pens door naar de volgende maag van de koe, namelijk de netmaag. De naam van de netmaag zegt het al, de maag lijkt namelijk op een 'net'. In de netmaag wordt het voer voorbereid op de vertering. De netvormige structuur zorgt ervoor dat alleen de stukjes die klein genoeg zijn door kunnen na de derde maag van de koe, de boekmaag (Afbeelding 4). De voedseldeeltjes die niet klein genoeg zijn worden opnieuw herkauwd door de koe.
 

Afbeelding 4: Voedsel gaat van de pens naar de netmaag.

BOEKMAAG

De voedseldeeltjes klein genoeg om door het 'net' van de netmaag te komen, belanden vervolgens ind e boekmaag. In de boekmaag worden het voedsel ontdaan van vocht en mineralen (Afbeelding 5).
 

Afbeelding 5: Voedsel gaat van de netmaag naar de boekmaag.

LEBMAAG

De lebmaag is de vierde maag, vergelijkbaar met de maag van de mens. In de lebmaag worden voedingsstoffen uit het voedsel gehaald, waarna ze in de darmen van de koe worden opgenomen in het bloed van de koe (Afbeelding 6). Via het bloed komen de voedingsstoffen op hun plek.
 

Afbeelding 6: Van de boekmaag gaat het voedsel naar de lebmaag.